Raport Polityka Klimatyczna w Europie Środkowo-Wschodniej: Propozycje regulacji spoza państw Europy Środkowo-Wschodniej w celu wypełnienia celów Porozumienia Paryskiego.
Jednym z priorytetowych działań jest szybkie wdrożenie przyjaznych dla klimatu rozwiązań dla sektorów, które nie są objęte systemem ETS – transportu oraz budownictwa. Dotyczy to w szczególności państw członkowskich UE z Europy Środkowo-Wschodniej (CEE), w których zarówno działania oddolne, jak i wsparcie na poziomie UE mogą odgrywać znaczącą rolę w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych w celu zwiększenia ambicji osiągnięcia celów Porozumienia Paryskiego. Raport przygotowany przez Climate Strategies i WiseEuropa, z udziałem krajowych ekspertów z regionu, porusza aspekty najlepszych praktyk w zakresie polityki budowlanej i transportowej, które mogą zostać zaaplikowane w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. W raporcie podzielono się doświadczeniami z Europy Zachodniej, a także możliwościami współpracy międzyregionalnej, dzielenia się wiedzą oraz adaptowania nowych, najlepszych praktyk.
Publikacja przedstawia przykłady polityk krajowych, zilustrowanych odpowiednimi lokalnymi
przypadkami z Europy Zachodniej. Regulacje obejmują zarówno zrównoważone środki transportu (program opłat drogowych w Wielkiej Brytanii), elektromobilność i pojazdy niskoemisyjne (plan działania dotyczący pojazdów elektrycznych w Holandii, partnerstwo ElectriCity w Szwecji) jak i efektywność energetyczną budynków (budownictwo energooszczędne, program renowacji (EECR) w Niemczech) oraz czyste źródła ciepła (szwedzkie dotacje i programy ochrony konsumentów koncentrujące się na pompach ciepła oraz austriackie granty i dotacje mieszkaniowe wraz z montażem systemów solarnych).
Ocena możliwości zaadaptowania najlepszych praktyk do krajów Europy Środkowo-Wschodniej podkreśla, że istnieją znaczące możliwości zwiększenia działań w dziedzinie klimatu i współpracy w sektorze budownictwa i transportu. Innowacyjne podejście takie jak np. powołanie publicznych komisji skarg w celu zwiększenia zaufania do nowych technologii w sektorze budownictwa oraz opracowanie zespołów projektowych podobnych do „laboratoriów innowacji” w przypadku dużych projektów z udziałem wielu zainteresowanych stron, stanowią obiecujące możliwości zwiększenia współpracy zainteresowanych stron oraz publicznej akceptacji prowadzonych polityk. Ponadto międzyregionalne podejścia i inicjatywy, takie jak inwestowanie w nowe technologie w sektorze transportu (np. w zakresie elektromobilności), stanowią podstawę do ściślejszej współpracy z regionem. Międzynarodowa współpraca mogłaby być ponadto wspierana poprzez regularną wymianę wiedzy, umożliwiającą krajom pracę nad wspólnymi wyzwaniami, takimi jak przykładowo fragmentacja dostępnych funduszy przeznaczonych na sektor budowlany czy tworzenie infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Ponadto wprowadzenie innowacyjnych polityk umożliwianych przez technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT), mogłoby poprawić i przyspieszyć działania klimatyczne w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Raport podkreśla również, że w kontekście Europejskiego Zielonego Ładu, kraje Europy Środkowo-Wschodniej powinny aktywnie angażować się we współkształtowanie Europejskiej Strategii Przemysłowej.
Metodologia oceny transferowalności wybranych polityk
Analiza została przeprowadzona przy użyciu ilościowych oraz jakościowych badań w oparciu o odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu skierowanym do ekspertów z sektora transportu i budownictwa. Podczas regionalnych warsztatów w Warszawie i Bukareszcie, przeprowadzonych w ramach projektu, zebrani eksperci ocenili zestaw wskaźników dotyczących możliwości adaptacji konkretnych regulacji do lokalnych warunków w skali od 0 do 3 (0 – niska możliwość do 3 – wysoki potencjał), a także udzielili szczegółowych komentarzy, w celu uzasadnienia i rozwinięcia swoich odpowiedzi. Wskaźniki podlegające ocenie obejmowały: dostępność finansowania publicznego i prywatnego, potencjał know-how, akceptacja publiczna, współpraca między zainteresowanymi stronami, chęć polityczna oraz ramy polityki. Zebrane opinie ekspertów umożliwiły finalne oszacowanie możliwości adaptacji zestawu regulacji politycznych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Raport został zrealizowany w ramach projektu: CEE Climate Policy Frontier.
