Mechanizm CBAM dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 to odpowiedź na rosnącą potrzebę presji regulacyjnej na obniżenie emisji w przemyśle. Jego przyjęcie przełoży się na korzystniejsze warunki konkurowania producentów z Europy Środkowej i Wschodniej z produkcją importowaną do UE z państw trzecich – piszą autorzy raportu Europejski mechanizm dostosowania cen CO2 na granicy (CBAM): Krzysztof Kobyłka i Marianna Sobkiewicz.
Prowadzenie polityki klimatycznej w sektorze przemysłowym jest wyjątkowo trudnym zadaniem. Przemysł, kolektywnie odpowiadający za około 22% emisji gazów cieplarnianych w UE w skali roku, jest kluczowy w kontekście osiągnięcia neutralności klimatycznej. Specyfika tego sektora oraz sposób wytwarzania niektórych dóbr, takich jak stal czy cement, wiąże się z emisjami procesowymi będącymi skutkiem reakcji chemicznych w procesie produkcji danego dobra.
W ostatnich latach redukcja emisji w przemyśle opierała się głównie na poprawie efektywności energetycznej, dodatkach do materiałów wsadowych czy wprowadzaniu elementów gospodarki obiegu zamkniętego. W miarę wyczerpywania się stosunkowo łatwiej dostępnych sposobów na obniżenie swoich emisji przemysł w wielu gałęziach doszedł do momentu, w którym pełna dekarbonizacja oznacza inwestycje w niskoemisyjne technologie. Wymagają one dużych nakładów finansowych, a ich dojrzałość zarówno technologiczna, jak i ekonomiczna jest jeszcze niepewna, co przekłada się na duże ryzyko inwestycyjne utrudniające finansowanie takich przedsięwzięć.
Odpowiedzią na rosnącą potrzebę presji regulacyjnej na obniżenie emisji w przemyśle ma być mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism, dalej CBAM) oficjalnie przedstawiony przez Komisję Europejską 14 lipca 2021 jako część pakietu legislacyjnego „Fit for 55”. W niniejszej publikacji podsumowujemy postęp prac legislacyjnych nad rozporządzeniem CBAM, opisujemy rozbieżne stanowiska i kształtowanie się kompromisu, wyjaśniamy, czym są kluby klimatyczne i dlaczego są ważne w kontekście CBAM-u oraz w procesie legislacyjnym.
