Dziewięć instytutów badawczych z siedmiu europejskich krajów, intensywna współpraca ekspertów nad złożonymi analizami wykorzystania zasobów w UE i opracowanie rekomendacji zmian polityk publicznych w tym zakresie – tak wyglądało ostatnie 3,5 roku projektu DYNAMIX. Eksperci WISE uczestniczyli w realizacji badań, modelowaniu narzędzi i rekomendacji do zmian polityk publicznych w obszarze oddzielenia wzrostu zużycia zasobów i presji na środowisko od rozwoju gospodarczego.
Na potrzeby projektu, eksperci WISE zbudowali model makroekonomiczny (MEWA), który uwzględnia:
- rozbudowaną strukturę produkcji (18 sektorów), zużycie energii oraz emisje w gospodarce,
- sztywności cen oraz zawodności rynku pracy pozwalające na odwzorowanie wyzwań restrukturyzacji gospodarki w odpowiedzi na wprowadzane instrumenty polityki zasobowej,
- postęp techniczny, co pozwala zbadać rezultaty polityk publicznych skierowanych na wsparcie B+R
Za pomocą opracowanego modelu MEWA, eksperci WISE zbadali oddziaływanie potencjalnych zmian podatkowych na system gospodarczy. Wyniki wskazują, że skuteczne wprowadzenie reform fiskalnych w zakresie zmniejszenia opodatkowania kosztów pracy i materiałów przyniesie znaczne korzyści makroekonomiczne do 2050 roku – zarówno pod względem PKB (+ 5,8%) i zatrudnienia (+ 7,2%). Jednakże, by reformy okazały się skuteczne, poziom wydajności materiałowej w sektorze prywatnym, jak również obecny system fiskalny wymagają znaczących zmian. Istnieje silna zależność pomiędzy rozwojem rynku pracy a poprawą efektywności materiałowej. Zielona reforma podatkowa (zmniejszenie opodatkowania kosztów pracy) zapewni znaczne korzyści zarówno pod względem zatrudnienia, jak i wydajności materiałowej.
Badając jednocześnie, w jaki sposób zaproponowany w rekomendacjach projektu Dynamix „policy mix” (zbiór polityk publicznych), będzie oddziaływać na społeczeństwo, eksperci WISE skupili się na obserwacji trzech obszarów:
• RYNKU PRACY (w odniesieniu do prognozowanych zmian miejsc zatrudnienia, z powodu tworzenia nowych i upadania dawnych miejsc pracy, zmiany jakości zatrudnienia i innowacji w miejscu pracy),
• ZDROWIA (zarówno związanych z zanieczyszczeniem środowiska, jak i w aspekcie społeczno-gospodarczym),
• INTEGRACJI SPOŁECZNEJ (w odniesieniu do zwiększających się równości lub nierówności). Wyniki pokazują, że pomimo pozytywnych zmian, które może społeczeństwu przynieść wprowadzenie proponowanych polityk (m.in. poprawa zdrowia, nowe możliwości zatrudnienia), ich wprowadzenie będzie jednocześnie prowadzić do wielu wyzwań w zakresie integracji społecznej (m.in. restrukturyzacja gospodarki może doprowadzić do pogorszenia sytuacji poszczególnych regionów, dzielnic i pojedynczych gospodarstw domowych). Polityka publiczna powinna uwzględniać działania osłonowe oraz wspierające zmiany gospodarcze, takie jak promowanie trwałych i tanich alternatyw dla intensywnej konsumpcji zasobów, tworzenie nowych umiejętności, wspieranie regionów uzależnionych obecnie od sektorów zasobochłonnych.
Należy jednak pamiętać, podkreślają eksperci WISE, że wszystkie społeczne wyzwania, które wiążą się z etapem transformacji, powinny być zawsze odnoszone do ryzyka braku działania i wystąpienia poważnych kryzysów środowiskowych i zasobowych – co w dłuższej perspektywie mogłyby doprowadzić do jeszcze wyższych kosztów społecznych.
Projekt DYNAMIX, którego założeniem było przygotowanie rekomendacji dotyczących wdrożenia narzędzi polityk publicznych w zakresie oddzielenia wzrostu zużycia zasobów i presji na środowisko od rozwoju gospodarczego, jest finansowany z 7PR Komisji Europejskiej. Jego realizacja oficjalnie zakończy się w marcu 2016, ale wypracowane rezultaty już zostały przedstawione na międzynarodowej konferencji podsumowującej, która odbyła się w Brukseli 15-16 lutego 2016. Wzięło w niej udział dwóch ekspertów WISE, Maciej Bukowski i Aleksander Śniegocki, którzy w ramach projektu w opracowali model makroekonomiczny MEWA oraz przeanalizowali społeczne skutki rekomendowanych zmian.
