Pojawienie się nowych państw w Europie Wschodniej i mocarstw Entente po pierwszej wojnie światowej: Lekcje dla Europy
4 lutego, Parlament Europejski
Okres 1918–1921 służy jako kluczowy punkt odniesienia nie tylko dla narodów, które walczyły o swoją niezależność, ale dziedzictwo to ma również szerszy kontekst europejski. Hans-Dietrich Genscher, wieloletni federalny minister spraw zagranicznych Niemiec, opisując spuściznę Demokratycznej Republiki Gruzji, słusznie zauważył: „W tym czasie (konstytucja gruzińska z 1921 r.) opowiadała się już za takimi wartościami jak wolność, demokracja i rządy prawa, na którym obecnie opiera się współczesna Europa.” Szczególnie Europa Wschodnia była areną, na której pojawiło się wiele nowych państw po rozpadzie carskiej Rosji. Proces ten był ściśle skorelowany z pierwszą wojną światową (klęską mocarstw centralnych, które zwyciężyły na froncie wschodnim i okupowały większość europejskiej części carskiej Rosji), ale jednocześnie na nią wpłynęła rewolucja bolszewicka wywodząca się z kryzysu strukturalnego Rosji. Estonia, Finlandia, Łotwa, Litwa i Polska uzyskały i utrzymały niepodległość w okresie międzywojennym. Niestety inne państwa (Azerbejdżan, Armenia, Gruzja, Ukraina i inne), które ogłosiły niepodległość w 1918 r. i uzyskały przynajmniej częściowe międzynarodowe uznanie, zostały zniszczone przez bolszewików w latach 1920–1921.
Przebieg tych zmian tektonicznych był pod silnym wpływem dyplomatycznego i wojskowego zaangażowania mocarstw Entente na Kaukazie, w regionie Morza Bałtyckiego i Europie Wschodniej. Czternaście punktów prezydenta USA Wilsona zaproponowało utworzenie państwa polskiego. Interwencja brytyjska odegrała znaczącą rolę w umożliwieniu utworzenia niepodległych państw Estonii i Łotwy. Francja przyczyniła się zdecydowanie w polskiej walce o niepodległość poprzez utworzenie polskiej armii na francuskiej ziemi, wysłanie broni i doradców wojskowych. Entente odegrała także ważną rolę w dyplomacji podczas konfliktu polsko-radzieckiego.
Podczas publicznej debaty w Parlamencie Europejskim chcielibyśmy znaleźć odpowiedzi na dwa kluczowe pytania:
- Jaką rolę odegrały mocarstwa Entente w powstaniu nowych państw w Europie Wschodniej po pierwszej wojnie światowej?
- Jakie lekcje mogą wyciągnąć Europejczycy z dziedzictwa swojego dzisiejszego zaangażowania?
Program
14:30-14:45 – Otwarcie
- Ivars Ijabs, Poseł do Parlamentu Europejskiego, Łotwa
- Liudas Mažylis, Poseł do Parlamentu Europejskiego, Litwa
14:45-15:10 – Przemówienie gościa specjalnego
- Etienne Peyrat, Profesor historii, Kierownik ds. Strategii, Sciences Po Lillie
15:10-16:40 – Debata publiczna
Moderator: Adam Balcer, koordynator projektu, WiseEuropa
Paneliści:
- Adam Reichardt, redaktor naczelny, New Eastern Europe
- Ēriks Jēkabsons, Uniwersytet Łotewski
- Vlad Vernygora, Politechnika w Tallinie
- Tomasz Błaszczak, Vytautas Magnus University
- Vesa Vares, University of Turku
16: 40-16: 50 Prezentacja wystawy
Adam Balcer, koordynator projektu, WiseEuropa
Projekt został zrealizowany przez organizacje partnerskie:
- WiseEuropa – Fundacja Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych, Polska;
- Latvijas Arpolitikas Instituts, Łotwa;
- Porin kaupunki, Finlandia;
- Tallinna Tehnikaulikool, Estonia;
- Vytauto Didziojo Universitetas, Litwa;
- Jan Nowak-Jeziorański College of Eastern Europe, Polska.
Aby zarejestrować się na wydarzenie, należy podać następujące dane wymagane przez Parlament Europejski: imię, nazwisko, osobisty numer identyfikacyjny (data urodzenia), obywatelstwo, numer paszportu lub dowodu osobistego.
Aby zgłosić swój udział, prześlij nam wymagane dane do wtorku 21.01.2020 na adres e-mail: justyna.minkiewicz@wise-europa.eu.
