Konieczne jest podjęcie bardziej ambitnych działań na wszystkich szczeblach tworzenia polityk publicznych w Polsce. Plany realizowane na szczeblu UE mogą stanowić do tego inspirację, a Europejski Zielony Ład i pakiet Fit For 55 zawierają rozwiązania, które przekładają się na szanse dla realizacji transformacji połączonej z jednoczesnym rozwiązywaniem problemów społecznych na szczeblu lokalnym.
W kontekście wojny w Ukrainie, podjęcie ambitnych działań przełoży się także na szybsze uniezależnienie od importu i wykorzystania paliw kopalnych z Rosji, a także zagwarantuje odporność na przyszłe szoki zewnętrzne związane z dostępnością i cenami surowców energetycznych – piszą autorzy raportu: Piotr Chrzanowski, Joanna Fabiszewska-Solares, Wojciech Lewandowski i Karolina Marszał.
Odblokować potencjał
Europejski Zielony Ład i pakiet Fit for 55 dają szanse na rozwiązanie wyzwań lokalnych w sektorach budynków i transportu pod warunkiem odblokowania potencjału niezbędnego dla realizacji działań w nich przewidzianych. Konsekwentna realizacja transformacji zeroemisyjnej pozwala na zrównoważenie kosztów inwestycyjnych długoterminowymi korzyściami, wynikającymi z ograniczenia zużycia paliw kopalnych. Zablokowany potencjał realizacji szans związanych z Europejskim Zielonym Ładem (EZŁ) jest
obecnie wynikiem równoczesnego występowania powiązanych ze sobą blokad, „szlabanów”, na szczeblu centralnym i lokalnym.
Wykluczenie komunikacyjne i ubóstwo energetyczne
Wśród wyzwań na poziomie lokalnym szczególnie istotne jest trwałe rozwiązanie problemów wykluczenia transportowego i ubóstwa energetycznego, którymi dotknięte są w szczególności ośrodki średniej wielkości. Wdrażanie Europejskiego Zielonego Ładu daje na to szansę. Działania zmierzające do dekarbonizacji sektora budynków i transportu będą przyczyniały się do trwałego rozwiązania problemów związanych z białymi plamami transportowymi i wysokich rachunków za energię. Rolą samorządów i władz centralnych jest wdrażanie rozwiązań, które będą stanowiły długotrwałą poprawę w zakresie zaspokajania potrzeb komfortu cieplnego i potrzeb transportowych dla lokalnych społeczności.
Wykorzystać szansę
Wprowadzenie rekomendowanych przez nas zmian umożliwi przyspieszenie wysiłków transformacyjnych, zaangażowanie kapitału prywatnego w finansowanie transformacji, kompleksowe zaadresowanie wyzwań socjalnych oraz środowiskowych i w efekcie przełoży się na wyższą jakość życia – zwłaszcza w ośrodkach miejskich średniej wielkości. Dla pełnego odblokowania potencjału Europejskiego Zielonego Ładu na szczeblu lokalnym kluczowe jest przyjęcie na szczeblu centralnym długoterminowej strategii transformacji niskoemisyjnej oraz podniesienie i doprecyzowanie poziomu ambicji sektorowych przy okazji koniecznej rewizji strategicznych dokumentów rządowych i wdrażania Krajowego Planu Odbudowy.
Raport został opracowany w ramach projektu European Green Deal, wspartego przez European Climate Foundation.
