Choć Polska wciąż nie spełniła warunków, które umożliwiają wnioskowanie o fundusze z pierwszej transzy, to jednak po stronie władz wciąż istnieją narzędzia i mechanizmy, które mogą przygotować na bardziej efektywne wdrażanie inwestycji. Szukając dobrych praktyk w państwach UE można stworzyć lepsze warunki do implementacji KPO pomimo okrojonych ram czasowych – piszą autorzy raportu Gonitwa za czasem. Dobre praktyki wdrażania a Krajowy Plan Odbudowy w Polsce: Maciej Sychowiec, Aleksandra Wójtowicz i Wojciech Lewandowski.
Mimo że poziom ambicji polskiego Krajowego Planu Odbudowy (KPO) odbiega od oczekiwań, to inwestycje i reformy, które są w nim zawarte, wciąż mogą wspierać zeroemisyjną transformację krajowej gospodarki. Ze względu na sytuację geopolityczną, kryzys energetyczny oraz zagrożenie recesją, KPO może być istotnym środkiem w budowaniu niezależności energetycznej Polski. KPO należy postrzegać jako strategiczną inwestycję, budującą odporność polskiej gospodarki na kryzys, niestabilną sytuację na świecie i rynkach paliw.
Pojawiające się opóźnienia w realizacji KPO związane są z niesatysfakcjonującym spełnieniem warunku wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i zapewnienia niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów. Jest to problematyczne na wielu płaszczyznach, natomiast w kontekście KPO przyczynia się do ryzyka niewykorzystania przez Polskę środków z tego mechanizmu.
Fundusze z KPO dostępne są jedynie do 2026 roku – a więc im większe opóźnienie, tym mniej czasu na ich wykorzystanie. Jednocześnie jednym z kamieni milowych (warunek wypłaty środków z KPO) nakłada na Polskę obowiązek poprawy warunków wdrażania KPO. Na tym gruncie pojawiają się dalsze problemy, m.in. dotyczące mechanizmu wyłaniania członków strony społecznej Komitetu Monitorującego KPO.
Ograniczenia czasowe oraz wymóg poprawy praktyk rządzenia (ang. good governance) wskazują na potrzebę znalezienia dobrych wzorców wdrażania KPO, które pomogą efektywniej wdrożyć reformy i inwestycje przewidziane w Planie, gdy środki zostaną już uruchomione. Nasze opracowanie zwraca uwagę na przykłady praktyk z innych krajów UE, w szczególności Danii, Hiszpanii, Belgii i Włoch, które mogą być wykorzystane przez polski rząd.
