Badanie uproszczonego procesu zatrudniania pracowników z zagranicy
O PROJEKCIE
Celem projektu jest zbadanie procesu zatrudniania pracowników z zagranicy oraz analiza jego wpływu na lokalne i regionalne rynki pracy. Badanie obejmie różne podmioty mające związek z zatrudnianiem cudzoziemców, tj. samych pracowników cudzoziemskich, pracodawców zatrudniających cudzoziemców, przedstawicieli urzędów pracy, a także przedstawicieli instytucji kontrolnych. Będzie poprzedzone analizą obowiązującego prawa oraz planowanych zmian w tym zakresie. Badanie będzie miało charakter ogólnopolski i zostaną w nim zastosowane zarówno jakościowe, jak i ilościowe techniki badawcze.
W ramach projektu opracowane zostanie NARZĘDZIE monitorujące, które ma za zadanie wypełnić lukę informacyjną o zatrudnianiu cudzoziemców na podstawie uproszczonego systemu dopuszczania cudzoziemców do pracy w Polsce, a także umożliwić Publicznym Służbom Zatrudnienia (PSZ) systematyczną analizę procedury uproszczonej i jej wpływu na rynek pracy w skali lokalnej, regionalnej i krajowej.
Projekt „Stworzenie koncepcji narzędzia służącego ocenie jakości usług Publicznych Służb Zatrudnienia szczebla lokalnego, regionalnego oraz centralnego w zakresie uproszczonego systemu dopuszczenia do pracy cudzoziemców oraz jego wdrożenie”, realizowany jest od 1 listopada 2016 r. do 31 października 2018 r. przez partnerstwo WiseEuropa – Fundacji Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych i Europejskich oraz Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Nadzór merytoryczny nad projektem sprawować będzie Komitet Sterujący, w skład którego wejdą przedstawiciele Wykonawców projektu oraz merytorycznych departamentów Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Projekt jest dofinansowany z Funduszy Europejskich w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER).
Według danych BAEL, atrakcyjność Polski jako kraju docelowego imigracji zarobkowej co roku wzrasta – na początku 2015 roku na pobyt trwający co najmniej 3 miesiące zarejestrowało się w Polsce 80 tys. cudzoziemców. Z danych Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej wynika, że w 2015 r. wydano ok. 65,8 tys. zezwoleń na pracę dla cudzoziemców i zarejestrowano 782,2 tys. oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi. Od 2014 r. można zaobserwować wyraźną tendencję wzrostową w zakresie wydawanych zezwoleń na pracę i rejestrowanych oświadczeń uprawniających do pracy krótkoterminowej. Dostępne są informacje o różnych aspektach zatrudnienia imigrantów w Polsce, ale dane te są fragmentaryczne, rozproszone, wymagają uzupełniania i komentarza, gdyż statystyki nie pozwalają na obserwowanie wprost procesu zatrudniania cudzoziemców i jego skutków.
SPOSÓB REALIZACJI
Trwający 24 miesiące projekt podzielony został na kilka faz realizacji: koncepcji (opracowanie szczegółowej koncepcji badań); analizy (pogłębionej analizy regulacji i wytycznych dotyczących uproszczonego systemu zatrudniania cudzoziemców w kontekście polskiej polityki migracyjnej i polityki rynku pracy); badania (oświadczeniodawców i pracowników cudzoziemskich, służb zatrudnienia); kreacji (opracowanie wstępnej wersji NARZĘDZIA), testowania(pilotaż, opracowanie finalnej wersji NARZĘDZIA), upowszechniania (opracowanie podręcznika, realizacja szkoleń e-learningowych dla pracowników PZS), rekomendacji (opracowanie rekomendacji odnośnie do ewentualnych zmian rozwiązań prawnych w zakresie procedury uproszczonej zatrudniania cudzoziemców oraz raportu końcowego projektu).
Wyniki projektu zostaną opisane w sposób przystępny i funkcjonalny – tak, by umożliwić ich wdrożenie i wykorzystanie przez instytucje rynku pracy. Opracowane w ramach projektu NARZĘDZIE przyczyni się do standaryzacji działań podejmowanych przez instytucje rynku pracy oraz znacząco poszerzy zasoby informacyjne o zjawisku pracy cudzoziemców na podstawie procedury uproszczonej w skali lokalnej, regionalnej i krajowej.
O NARZĘDZIU
NARZĘDZIE monitorujące, opracowane w ramach projektu wraz z koncepcją wdrożenia, umożliwi ocenę jakości usług PSZ szczebla lokalnego, regionalnego i centralnego w zakresie uproszczonego systemu dopuszczania do pracy cudzoziemców oraz umożliwi szczegółową analizę zjawiska zatrudniania w oparciu o ten system w kontekście procesów zachodzących na rynku pracy.
NARZĘDZIE zostanie zbudowane na podstawie kilkudziesięciu różnorodnych wskaźników, które dadzą możliwość powtarzalnej oceny i porównania na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym m.in.: stopnia zaspokojenia potrzeb poszczególnych rynków pracy, skutków zatrudniania cudzoziemców, wysokości wynagrodzeń na poziomie ogólnym i sektorowym, jakości pracy i jej standardy, występowania nadużyć, satysfakcji pracodawców i pracowników.
NARZĘDZIE pozwoli na wskazywanie kwalifikacji i umiejętności poszukiwanych przez pracodawców, diagnozowanie wpływu zatrudniania cudzoziemców na lokalny rynek pracy oraz na skuteczniejsze diagnozowanie i uzupełnianie niedoborów na lokalnym rynku pracy. Umożliwi również zbadanie wykorzystania procedur dopuszczania cudzoziemców do rynku pracy niezgodnie z ich celami.
GRUPA DOCELOWA
Projekt skierowany jest do Publicznych Służb Zatrudnienia – powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz ich kluczowych pracowników. Instytucje te zaangażowane są zarówno w fazę projektowania polityki rynku pracy, jak i jej wdrażania na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym. Zajmują się one w szczególności uproszczoną procedurą dopuszczania do pracy cudzoziemców, a także mierzą z problemami i wyzwaniami na rynku pracy, które pośrednio lub bezpośrednio wynikają z faktu uczestniczenia w niej pracowników zagranicznych.
Pośrednio wsparciem projektu objęci zostaną klienci PSZ, a w szczególności pracodawcy i osoby bezrobotne oraz cudzoziemcy podlegający procedurze uproszczonej. Korzystają oni z usług PSZ zarówno w zakresie obsługi systemu uproszczonego (pracodawcy, pośrednio też cudzoziemcy), jak i ogólnego instrumentarium aktywnej polityki rynku pracy (pracodawcy, bezrobotni). Efektywność i jakość działania PSZ w zakresie systemu uproszczonego wpływa także na te osoby i podmioty m.in. ze względu na poziom bezrobocia, płac czy jakość pracy w regionie.
DLACZEGO REALIZUJEMY PROJEKT
Przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców w Polsce reguluje Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (1). Każdy cudzoziemiec chcący podjąć zatrudnienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej musi posiadać odpowiednie zezwolenie – chyba, że przepisy zwalniają go z tego obowiązku. Procedura uproszczona stanowi wyjątek od obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę. Pozwala obywatelowi jednego z sześciu państw: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Federacji Rosyjskiej i Ukrainy wykonywać pracę w Polsce przez 6 miesięcy w okresie 12 następujących po sobie miesięcy na podstawie oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi. W związku z implementacją Dyrektywy o pracownikach sezonowych(2) projektowane są zmiany w systemie zezwoleń na pracę cudzoziemców oraz przepisów uproszczonych w tym zakresie (3)
Dostępne dane na temat zatrudnienia cudzoziemców, a zwłaszcza zatrudnienia na podstawie uproszczonych przepisów do prac krótkoterminowych, niewiele mówią o skali rzeczywistego sezonowego zatrudnienia cudzoziemców. Brakuje danych umożliwiających kontrolę procesu ich zatrudniania, pozwalających na analizę jego wpływu na lokalne i regionalne rynki pracy, jak również na sytuację i potrzeby pracodawców, pracowników sezonowych i osób bezrobotnych.
Dzięki kompleksowym, szeroko zakrojonym badaniom oraz pogłębionej analizie regulacji prawnych w zakresie dopuszczania cudzoziemców do rynku pracy zapotrzebowanie na wiedzę będzie zaspokojone w takim zakresie, by możliwe było stworzenie odpowiednich narzędzi umożliwiających w przyszłości ocenę popytu na pracę cudzoziemców i skutków ich zatrudnienia, a także wspierających PSZ w monitorowaniu sytuacji na lokalnych rynkach pracy.
Photo on Foter.com
(1) Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 674, z późn. zm.) oraz akty wykonawcze.
(2) Dyrektywa PE i Rady nr 2014/36/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego.
(3) Zob. projekt Ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i niektórych innych ustaw z dnia 21 października 2016 r., dostępne na: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12284850/12350335/12350336/dokument251269.pdf (dostęp: 31 października 2016 r.) oraz przebieg procesu legalizacyjnego w związku z tym projektem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12284850/katalog/12350335#12350335 (dostęp: 31 października 2016 r.)
REALIZATORZY PROJEKTU
WiseEuropa (Lider projektu)
WiseEuropa jest niezależnym think-tankiem, który specjalizuje się w doradztwie strategicznym, analizach ekonomicznych i instytucjonalnych oraz prognozach oddziaływania polityki publicznej na gospodarkę. Profesjonalne analizy łączymy z doświadczeniem zdobytym w sektorach publicznym i prywatnym. Więcej: https://wise-europa.eu
Ośrodek Badań nad Migracjami (Partner projektu)
Ośrodek Badań nad Migracjami (OBM) jest jedną z wiodących instytucji badawczych w Europie oraz największym ośrodkiem badań migracyjnych w Polsce, jedynym w kraju specjalizującym się badaniach migracji ekonomicznej przy użyciu metod ilościowych. OBM jest podstawową i międzywydziałową jednostką Uniwersytetu Warszawskiego. Więcej: http://www.migracje.uw.edu.pl/
