Proponujemy jednolitą stawkę VAT na poziomie 18 proc. i jednocześnie podniesienie kwoty wolnej w podatku PIT do 4,9 tys. zł oraz zwiększenie skali pomocy dla osób uboższych. Dzięki temu zmiany będą korzystne dla większości gospodarstw domowych oraz nie będą niosły żadnych zmian w deficycie finansów publicznych. – piszą w najnowszym raporcie „Zrozumiały i prosty VAT” eksperci WiseEuropa.
Pomysł wprowadzenia jednolitej, przejrzystej i zrozumiałej stawki podatku VAT od dawna znajduje wysokie poparcie wśród przedsiębiorców, ekonomistów i ekspertów podatkowych, ale napotykał silny opór polityczny. Maciej Bukowski i Ignacy Morawski pokazują, jak można wprowadzić jednolitą stawkę VAT i osiągnąć korzyści ze zwiększenia efektywności systemu podatkowego, przy jednoczesnym zapewnieniu gospodarstwom domowym pełnej stabilności finansowej. Według autorów, aby to osiągnąć, należy połączyć reformę VAT ze zmianami w PIT.
Po stronie finansów publicznych, ujednolicenie VAT na poziomie 18 proc. powinno zwiększyć dochody sektora o ok. 8,1 mld zł. Podniesienie kwoty wolnej w podatku PIT oraz zwiększenie pomocy społecznej będzie niosło koszt dla finansów publicznych w tej samej wysokości. – piszą eksperci WiseEuropa.
Dla przejrzystości, w raporcie pokazanych zostało wiele innych scenariuszy, w których ujednolicenie VAT i podniesienie kwoty wolnej w PIT byłoby neutralne budżetowo. Jedną z opcji alternatywnych, która może znaleźć poparcie polityczne, jest zastosowanie malejącej kwoty wolnej w PIT.
Zgodnie z analizami zawartymi w raporcie po stronie sektora gospodarstw domowych, ujednolicenie VAT na poziomie 18 proc. zwiększy obciążenie finansowe o ok. 1,2 proc. dochodu rozporządzalnego, ale jednocześnie zmiany w PIT (wzmocnione nieznacznym podniesieniem transferów) zwiększą dochód średnio o 1,3 proc. Łącznie, propozycja WiseEuropa jest więc korzystna dla gospodarstw domowych.
Według autorów publikacji zalety jednolitej stawki VAT to zwiększenie przejrzystości systemu podatkowego, spadek kosztów administracyjnych dla przedsiębiorstw, obniżenie bodźców do oszustw podatkowych, czy zwiększenie efektywności administracji.
Ujednolicenie VAT pozwoli również na zwiększenie ściągalności tego podatku o niecałe 3 mld zł rocznie. Korzyści z ujednolicenia VAT są wzmacniane przez fakt, że Polska jest krajem, który ma bardzo nieprzejrzysty system podatkowy oraz mało efektywną administrację. Zasoby administracyjne uwolnione przez uproszczenie stawek VAT można przesunąć na walkę z przestępstwami podatkowymi, które są zmorą polskiego budżetu. – piszą eksperci WiseEuropa.
Raport „Zrozumiały i prosty VAT” powstał w WiseEuropa w ramach Programu Polityk Publicznych i Governance, dzięki wsparciu Fundacji Przyjazny Kraj. Zadaniem Programu Polityk Publicznych i Governance jest dostarczanie decydentom analiz na temat skutków polityk gospodarczych oraz rozwiązań instytucjonalnych.
