23 marca w Budapeszcie odbyło się trzecie, podsumowujące wydarzenie poświęcone raportowi kierownika projektu Eurazja w WiseEuropa, Adama Balcera „Powracająca pokusa narodowej demokracji w Polsce i na Węgrzech”. Podobnie jak wcześniej w Warszawie, i tym razem otwartą dyskusję z udziałem publiczności poprzedziło spotkanie ekspertów.
– Temat narodowego populizmu jest coraz bardziej istotny w kontekście przemian, jakie przechodzi borykająca się z różnymi wyzwaniami Unia Europejska – komentuje autor raportu, Adam Balcer. – W ponad połowie państw członkowskich UE w ostatnich latach wzrosło w różnym stopniu poparcie dla narodowych populistów. W niektórych krajach weszli oni do koalicji rządowych lub parlamentarnych. Polska i Węgry są wyjątkowymi przypadkami, ponieważ rządzą oni samodzielnie. Populizm narodowy, odwołujący się do „zamkniętego” etnicznego nacjonalizmu, taki, jaki promują elity rządzące w Polsce i na Węgrzech, uderza w podstawy europejskiej jedności i tożsamości, opartej na obywatelskiej tożsamości narodowej ściśle związanej z rządami prawa gwarantującymi prawa mniejszości i człowieka stanowi fundament demokracji państw członkowskich.
Problem nie dotyczy jednak jedynie Europy Środkowo-Wschodniej. Brexit i jego anty-imigranckie podłoże jest tego najlepszym dowodem. Co prawda zwycięski pochód narodowych populistów został zatrzymany w wyborach parlamentarnych w Holandii, przed nami wybory we Francji, gdzie wysokim poparciem cieszy się Front Narodowy prowadzony przez Marie Le Pen. Kandydat skrajnej prawicy zdobył w zeszłym roku w Austrii ponad 45% głosów w wyborach prezydenckich w Austrii. Zwycięstwo narodowych populistów w kolejnych krajach Unii Europejskiej podstawi pod wielkim znakiem zapytania jej istnienie. Jak pokazuje przykład Polski i Węgier narodowy populizm stanowi zagrożenie dla fundamentu Unii Europejskiej czyli demokratycznego państwa prawa, gdyż w imię suwerennej woli narodu odrzuca trójpodział władzy. Natomiast w perspektywie europejskiej wizja polityki zagranicznej jako bezwzględnej walki narodowych egoizmów promowana przez partie takie jak PiS czy Fidesz zagraża spójności Unii Europejskiej, której nie można sobie wyobrazić bez solidarności i kompromisu.
Dyskusje na temat raportu odbyły się w Warszawie, Brukseli i Budapeszcie.
Dziękujemy Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie za pomoc w napisaniu i upublicznieniu raportu, a także Fundacji im. Stefana Batorego oraz Open Society Institute w Budapeszcie za pomoc w organizacji wydarzeń wokół publikacji.
Zobacz zdjęcia z debaty:
